لوله ها و انواع آن

لوله ها برای انتقال مواد سیال (مایع/گاز) مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از پرکاربردترین لوازم صنایع ساخت و ساز به حساب می‌آیند و نمونه‌های مختلفی از آن را در بازار تولید و عرضه می‌کنند. این تنوع در لوله ها با توجه به کاربرد آن‌ها می‌تواند در شکل، اندازه و متریال آنها باشد و با توجه به همین ویژگی‌ها نیز دسته‌بندی می‌شوند. بطورکلی لوله ها را به سه گروه فلزی، غیرفلزی و چندلایه تقسیم می‌کنند و هر کدام از این گروه‌ها در شرایط و مکان خاصی به‌کار می‌روند. معمولا کاربرد آن‌ها در لوله‌کشی‌های ساختمانی و صنعتی است.

سطح مقطع لوله ها معمولا بصورت دایره‌ای می‌باشد، دلیل این امر انتقال راحت‌تر سیال است. برای مرتبط کردن لوله‌ها به یکدیگر نیز از اتصالاتی مانند زانو، سه‌راهی و … استفاده می‌کنند. لوله‌ها از لحاظ اندازه دارای دو قطر داخلی و خارجی هستند. معمولا بر اساس استانداردها لوله‌ها را با قطر و اندازه‌های ثابتی تولید می‌کنند ولی برای مصارف خاصی نیز با اندازه‌های متغیر قابل سفارش است.

لوله‌ها را از نظر تحمل فشار به سه دسته لوله‌های استاندارد، لوله‌های تحت فشار و لوله‌های خطوط صنعتی تقسیم می‌کنند. لوله‌های استاندارد برای ساختمان‌ها و سیستم‌های کم فشار، لوله‌های تحت فشار برای انتقال مواد در فشار و دمای بالا و لوله‌های خطوط صنعتی برای انتقال نفت و … در صنایع نفت و پتروشیمی مورد استفاده قرا می‌گیرد.

لوله‌ های فلزی

همانطورکه از نام آن‌ها مشخص است، جنس این لوله ها از فلزاتی مانند فولاد، مس و چدن است. در ادامه به معرفی اجمالی هر یک از این لوله‌ها می‌پردازیم.

لوله‌های فولادی از لوله‌ها از جنس آهن می‌باشند. این نوع لوله‌ها را می‌توان یکی از پراستفاده‌ترین و قدیمی‌ترین لوله‌ها دانست. لوله‌های فولادی را نیز به دو گروه لوله‌های گالوانیزه و مانیسمان تقسیم می‌کنند. لوله‌های گالوانیزه را از ورق‌های فولادی تولید می‌کنند و به سه دسته سبک،متوسط و سنگین تقسیم می‌شوند. این نوع لوله‌ها به‌دلیل استحکام بالا و مقاومت به خوردگی (زنگ زدگی) یکی از پرطرفدارترین و قابل اعتمادترین در سیستم‌های لوله‌کشی ساختمانی است.

لوله‌های مانیسمان بدون درز می‌باشند. به عبارتی این نوع لوله‌های مستحکم بدون هیچگونه اتصالات جوشکاری هستند و هیچگونه نشتی در حین انتقال مواد صورت نمی‌گیرد. لوله‌های مسی به دلیل جنس استفاده شده در آن مقاوم در برابر خوردگی هستند. قیمت بالایی دارند، اما ماندگاری و طول عمر فوق‌العاده! این لوله‌ها به دو دسته ثابت و انعطاف‌پذیر تقسیم می‌شوند. لوله‌ چدنی را به روش ریخته‌گری تولید می‌کنند، مقاوم و طول عمر خوبی دارند و بدلیل استحکام پایین‌تر نسبت به لوله‌های فولادی در سیستم‌های با لوله‌کشی فشار پایین استفاده می‌شوند.

لوله های غیرفلزی

لوله‌های غیرفلزی انواع مختلفی دارند که مهم‌ترین‌ آنها عبارتند از: لوله‌های بتنی، لوله‌های پلاستیکی، لوله‌های سیمانی

لوله‌های بتنی از نوع صنعتی می‌باشند و از قالب‌گیری بتن تولید می‌شوند. حمل و نقل آن به‌دلیل وزن بالا بسیار مشکل است و از آنجایی که در حین تولید می‌توان با فلز ترکیب کرد، برای فشارهای کم تا بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوله سیمانی این لوله‌‌ها از ترکیب سیمان و آزبست تولید می‌شوند. از ویژگی‌های آن می‌توان به مقاومت به خوردگی و ضربه بالا و قیمت مناسب اشاره کرد.

امروزه لوله‌های فلزی و بتنی و سیمانی جای خود را به لوله‌های پلاستیکی داده‌اند و از پر استفاده‌ترین لوله‌های حال حاضر می‌باشند. چرا که پلاستیک و بطورکلی پلیمر به‌کار برده شده در لوله‌ها دارای وزن سبک و انعطاف‌پذیری بالایی است. از دیگر مزیت‌های مهم آن می‌توان به مقاومت در برابر خوردگی بسیار بالای آن اشاره کرد. به همین دلیل در انتقال انواع مایعات از جمله آب و مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از معروف‌ترین لوله‌های پلاستیکی می‌توان به لوله پلی وینیل کلراید (PVC)، پلی وینیل کلرایدکلره (CPVC)، پلی اتیلن (PE)، پلی پروپیلن (PP) اشاره کرد.

لوله های چندلایه

لوله‌های چندلایه را به عنوان نسل جدید و نوین لوله‌های امروزی می‌شناسند. لوله‌های فلزی و پلیمری هر کدام دارای معایب و مزیت‌هایی هستند، بنابراین مهندسان به دنبال ایده‌ای نوین برگرفته از تکنولوژی‌های عصر امروز جهان برای ساخت لوله‌ای مدرن اقدام کردند. از اینرو با ترکیب همزمان فلز یا الیاف شیشه‌ای با پلیمر ساخت لوله‌ها دگرگون شد! از معروف‌ترین لوله‌های چندلایه می‌توان لوله‌های پنج لایه PE، PERT و PEX و سه لایه PPR را نام برد.